صادرات صنعت فرش ماشینی

امروزه صادرات محرکه اقتصاد بیشتر کشورها بخصوص کشور ایران می باشد . صنعت فرش این پتانسیل را دارد که در بخش کالاهای غیرنفتی کسب ارز به همراه داشته باشد . از طرفی  این صنعت می تواند در امر اشتغال زایی افراد بسیار موثر باشد . همچنین تغییر در سیاستهای تجاری که حاصل عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی خواهد بود میتواند گشایش هایی را برای این صنعت به همراه داشته باشد .
فرش ماشینی در چند دهه اخیر هم از لحاظ فرش های ماشینی با کیفیت و هم از لحاظ  تکنولوژی و خلاقیت پیشرفت های بسیاری داشته به همین دلیل در بخش فروش و صادرات همواره سیر صعودی داشته است .
 برای افزایش صادرات فرش باید تسهیلات ایجاد شود تا تولید کنندگان  با توانمندی‌ها و همچنین حضور فیزیکی در نمایشگاه‌ها و بازارها  بتوانند بر افزایش صادرات موثر باشند . اگر شرایط و امکانات بیشتری در زمینه صادرات فرش به وجود آید هرسال حدود ۲۰ درصد افزایش صادرات خواهیم داشت .
فرش ماشینی ایران طبق آمارهای سال 1395 نزدیک به 400 میلیون دلار در سال صادرات فرش داشته است و کشور ایران را را بعد از کشورهای چین، ترکیه، هند و بلژیک در رده پنجم بزرگترین صادرکنندگان فرش ماشینی در جهان قرار داده است .
در حال حاضر کشور چین،بزرگترین بازار صادراتی فرش ماشینی ایران است .
کشور ترکیه بزرگترین رقیب ایران در صنعت فرش ماشینی محسوب میشود علاوه بر چین، کشورهای عربی، آسیای میانه، عراق، افغانستان، استرالیا، کانادا، سوئد، ژاپن و بعضی کشورهای اروپایی به عنوان بازارهای صادراتی فرش های ماشینی ایران به حساب می آیند .
 با این تفاسیر هنوز مشکلات زیادی در این حوزه وجود دارد که در زیر به آن می پردازیم .
مشکلات موجود در صادرات فرش ماشینی
صادرات فرش ماشینی در ایران کمتر از پتانسیل های موجود در این حوزه  است زیرا  نگاه فعالان این حوزه بیشتر به سمت بازارهای داخلی بوده و محصولات خود را بر اساس نیازها و سلیقه‌های مناطق ایرانی تولید میکنند اما برای موفقیت در حوزه صادرات  فرش باید نگاهی بین المللی داشت و و نیازهای بازارهای هدف را مد نظر قرار داد.
یکی دیگر از مشکلات  صادرات فرش ماشینی  نزدیک‌ ترشدن  آن به فرش دستباف است در حالی که مصرف‌کنندگان و بازارهای هدف این دو محصول با یک دیگر فرق دارند  و با سلایق مردم در خارج از ایران همخوان نیست .
دلیل دیگر عدم اگاهی و آموزش کاربردی  مفاهیم صادرات  و بازاریابی برای تولید کنندگان و مدیران صنعت فرش می باشد و و تولید کنندگان این حرفه را از تمرکز بر روی صادرات باز داشته است .
مشکل بزرگ دیگر رابطه مالی ما با کشورهای دیگر می باشد که بیشتر به شکل صرافی است  و همچنین در کشور ما از تولیدکنندگان فرش ماشینی حمایتی نمی شود .
مشکل دیگر حوزه فرش ماشینی شکل‌ گیری رقابت ناسالم میان تولید کنندگان فرش برای خرید و واردات ماشین‌آلات جدید دانست زیرا آنها  مداوم در پی سفارش دستگاه‌هایی هستند که فرش‌هایی با شانه بیشتر تولید کنن د. در این شرایط هر تولیدکننده فرش ناچار می‌شود برای عقب نماندن از بازار رقابت ، قبل از که سود خوبی را از تکنولوژی موجود کارخانه خود به دست آورد ، دستگاه جدیدی را تهیه کند .
این در حالی است صنعت  فرش بازار خوبی ندارد و به عبارت دیگر تولیدکنندگان قادر به فروش محصولات خود نیستند . چنین رقابت ناسالمی ، بازارآشفته ای را ایجاد کرده که از بازگشت سرمایه برای هر تکنولوژی جلوگیری می‌کند و اکثر کارخانه های فرش متضرر شده اند .
 در واقع نقش طبقه متوسط در خرید فرش  در ایران کمرنگ تر شده و این امر نیز بر رکود بازارداخلی  تاثیر دارد .
در چنین شرایطی صنعت فرش ناچار به یافتن بازارهای جدید و تمرکز بیشتر بر مسئله صادرات است که این هدف بدون ابتکار در طراحی و حمایت سرمایه‌گذاران و تاجران  بین المللی و  مسئولان دولت امکان‌پذیر نیست .
صنعت فرش ماشینی ایران از لحاظ تکنولوژی ، کیفیت و نیروی انسانی متخصص  قابلیت رقابت با کشورهای فعال در این حوزه را از جمله مصر ، ترکیه و عربستان سعودی دارد و در صورت ایجاد  نگاه خلاقانه  در طراحی می‌تواند در زمینه صادرات موفق شود .
 قابل ذکر است که محدودیت‌ها و تحریم‌هایی که برای ایران از جانب سیاست های جهانی ایجاد شده ، نیز باعث کاهش صادرات فرش  شده است .
کشورهای هدف بازار  صادرات فرش و سلایق آنها
 یکی از راه های  افزایش صادرات فرش ایران شناسایی سلایق کشورهای خارجی می باشد که در زیر به آنها میپردازیم .
مالزی : خریداران فرش ایرانی در کشور مالزی بیشتر طالب طرح های هندسی هستند مانند فرش ایران، فرش خشتی، لچک ترنج یا افشان. اکثر مردم مالزی مسلمان هستند و رنگ قرمز جز علایق آنها در فرش می باشد در کل مردم مالزی بیشتر رنگ های ملایم و متضاد می پسندند . برای سالن سخنرانی و فضاهای علمی و دانشگاهی فرش های بزرگ و برای توریست ها  و مردم عادی فرش های با اندازه 2×3 متر خریدار دارد .
آلمان : فرش کوچکتر از 6 متر  و اکثرا طرح های خلوت و بدون ترنج مورد توجه مردم آلمان میباشد . آلمانی ها  بیشتر خواهان رنگ های کرم ، زمینه کر م، و حاشیه خاکی ملیح هستند . تعداد رنگ های به کار رفته در فرش حدکثر 6 تا و هر چه کنتراست (تفاوت درخشندگی رنگ در اشیاست که باعث تمایز آنها در یکدیگر میشود) تعداد رنگ ها کمتر باشد خریداران بیشتری را جذب خواهد کرد .
آمریکا : در آمریکا بیشتر رنگهای آرام ، مانند کرم ، پوست پیازی ، مغز پسته ای و قهوه ای کاملا روشن و بژ مورد علاقه مردم می باشد .  البته هماهنگی رنگ ها برای آنها بسیار مهم است . آنها فرش بزرگ را بیشتر می پسندند . نقشه مود نظر آنها  طرح افشان با گلهای درشت می باشد . البته این کشور بیشتر فرشه ای دستبافت را وارد میکنند .
هلند : هلندی ها  رنگ‌های کرم خوش‌رنگ ولعاب  و همچنین رنگ‌های ساده که اصلا تند نباشد می پسندند. حتی اگر خانه‌ها بزرگ باشد  اندازه فرش باید کمتر از ۶ متر باشد. آنها نقشه‌های خلوت که در آن از طرح و نقش شلوغ خبری نباشد و هندسی را دوست دارند .
ایتالیا : ایتالیا به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود. در شمال ایتالیا مردم رنگ‌های آرام  و ملیح را دوست دارند. آنجا بیشتر رنگ‌های آبی کم‌رنگ، کرم بژ و قرمز ملایم فروش دارد . در جنوب ایتالیا مردم رنگ‌های تند را انتخاب می کنند و در مورد  طرح‌ها، مردم شمال و جنوب بیشتر دنبال طرح‌های هندسی و  بدون ترنج هستند . اندازه  فرش مورد نظر مردم ایتالیا، فرش‌های کوچکتر از ۶ متر است. اندازه‌های ۲٫۵×۲ متر ، ۲×۲ متر و ۱٫۵×۱ مورد استقبال بیشتری قرار گرفته است .
دبی :  . مردم دبی، طرح‌های اصیل ایرانی چون لچک ترنج را دوست دارند . رنگ‌های  طلایی پررنگ و رنگ‌های شاد، مورد توجه مردم دبی است . فرش‌های ۴×۶ متر، ۵×۸ متر و ۳٫۵×۵ متر فرشهایی است که مردم امارات میپسندند .
فرانسه : فرانسوی ها طرفدار رنگ روشن مانند سفید صورتی و آبی هستند .  مردم فرانسه طرح های محلی را بیشتر می پسندند که در مناطق جنوب  و جنوب شرق ایران تولید میشود که از طبیعت و حیوانات الهام گرفته شده است . حداکثر اندازه در فرانسه فرش 6 متری میباشد .
افغانستان : مردم افغانستان قدرت خرید فرش های گران قیمت ماشینی را ندارند . فرش ماشینی با تراکم پایین و رنگ بندی های خاص با تنوع کم و در نتیجه ارزان مورد توجه آنها است .
ژاپن : ژاپنی‌ها به رنگ‌های ملایم و آرام و شاد مثل کرم و طلایی و قرمز روشن  و زرد و یشمی و سبز و آبی کمرنگ و ماستی علاقه مند هستند . طرح درختی و گلدانی قم، طرح‌های مختلف و متنوع تبریز ،افشان لچک ترنج اصفهان ، گل‌افشان و ماهی درهم ریزبافت خراسان مورد پسند ژاپنی هاست . از آنجا که خانه های ژاپنی ها کوچک و آپارتمانی است فرش های در اندازه کوچکتر از 6 متر میخرند. کیفیت فرش برایشان مهم است و خواستار فرش ریز بافت هستند .
انگلیس :  سلیقه انگلیسی ها ثابت نیست  و از طرح های جدید بازار استقبال می کنند فرش های کوچک مثل کناره و تابلو فرش را می پسندند و سلیقه آنها بیشتر شبیه فرانسوی ها میباشد . آنها طرح و نقشه مناطق غربی کشور مانند تبریز را می پسندند .