فرق فرش و قالی

قدمت فرشبافی ایرانیان به حدود 2 تا 3 هزار سال قبل از میلاد می‌رسد. در حفاری‌های شهر سوخته و محوطه‌های باستانی بین‌النهرین، وسایل و ابزارآلات قالی‌بافی یافت شده که نشان از قدمت 4 تا 5 هزار ساله رواج این هنر کاربردی در ایران زمین دارد.

اما سؤال اساسی اینکه ، آیا فرش و قالی و قالیچه باهم فرق دارند؟ بله! دارند. به هرگونه گستردنی بافتنی «فرش» می‌گویند که شامل قالی ، گلیم ، جاجیم ، زیلو ، پلاس و… می‌شود اما به فرش پرزدار «قالی» گفته می‌شود و البته آن چیزی که باعث می‌شود قالی از قالیچه متفاوت شود، متراژ آن است. فرش‌های پرزداری که مساحت آنها 6 متر به بالا باشد، قالی نامیده می‌شود و به فرش‌های پرزداری که مساحت آنها 6 متر یا کمتر از آن باشد «قالیچه» می‌گویند. خوب است بدانید که کوچک‌ترین قالیچه‌ها را هم با مساحت یک تا یک و نیم متر، برای پشتی می‌بافند.

چرا یک قالی گران‌تر است، یک قالی ارزان‌تر؟
کارشناسان قالی معتقدند ارزش هنری یک قالی یا قالیچه به نقشه ، میزان استفاده از رنگ‌های طبیعی و هماهنگی قرارگرفتن این رنگ‌ها در کنار هم بستگی دارد، اما قیمت یک فرش یا قالی یا قالیچه در شرایط انصاف یکسان فروشنده و تعادل بازار ، بیشتر به نقشه و رنگ ، جنس نخ ، تار و پود و پرز آن و ریزبافی و درشت‌بافی آن ربط دارد.

انواع قالی را براساس جنس به چند دسته تقسیم می‌کنند:
قالی تمام پشم: فرشی که تار، پود و پرز آن از پشم باشد. این نوع قالی‌ها به دلیل جنس پرزها درشت بافت هستند. قالی خرسک که  از کلفت‌ترین پشم‌ها بافته می‌شود جزء این دسته است. قالی تمام پشم مزیت‌هایی همچون بادوام و مقاوم‌بودن ، قدرت برگشت‌پذیری پرزها پس از پاخوردن ، قدرت بالای جذب رطوبت و… را داراست. این نوع قالی سنگین و ارزان‌قیمت است و کمتر می‌توان نوع هنری آن را پیدا کرد.
 
قالی چله پشم: نوعی قالی که چله آن از پشم است ولی پرزهایش تنها از پشم نیست.

قالی تمام ابریشم: فرشی که تار و پود و پرز آن همگی از ابریشم است. این نوع قالی معمولا بسیار ریزبافت است و ارزش هنری زیاد و البته قیمت زیادی دارد. چنین قالی یا قالیچه‌ای برخلاف ظاهر نرم و نازک و ظریفش، در مقابل لکه‌ها بسیار مقاوم است؛ یعنی اگر آب، چای، نوشابه یا هر نوع مایع دیگری را رویش ریخته اید ، لازم نیست ضربان قلبتان را اندازه بگیرید؛ کافی است آن را با یک دستمال مرطوب و کمی شامپو فرش بشویید؛ عین اولش خواهد شد.

قالی کف ابریشم: فرشی که چله آن پشم است ولی تمام زمینه آن از ابریشم بافته شده است.

قالی گل ابریشم: چله این قالی‌ از پشم است ولی گل‌ها و احیانا برگ‌های موجود در نقشه از نخ ابریشم و بقیه پرزها از پشم بافته می‌شود. این نوع قالی‌ها ممکن است قیمت کمتری نسبت به قالی تمام ابریشم داشته باشند اما ارزش هنری زیادی دارند.

قالی عیب‌دار نخر
عیب و ایراد قالی را بهتر است موقع خرید تشخیص دهید، چون به احتمال زیاد پس از پرداخت پول آن و آوردنش به خانه، دیگر تعویض یا پس گرفته نمی‌شود. اما عیب و ایرادهای یک قالی چه چیزهایی می‌تواند باشد؟

دورگه ‌بودن زمینه:خوب خوب نگاه کنید. گاهی رنگ قسمت بالای زمینه قالی از رنگ قسمت پایینی آن کم‌رنگ‌تر یا پررنگ‌تر است. چشم دقیق و ریزبینی داشته باشید و در نور، خوب قالی را نگاه کنید؛ اگر 2 رنگ باشد قیمت آن گاهی تا نصف کاهش پیدا می‌کند!

اندازه قالی: اگر اندازه فاصله لبه حاشیه بالایی قالی تا وسط ترنج، بیشتر یا کمتر از 3 سانتی‌متر با اندازه فاصله آنجا تا لبه حاشیه پائینی تفاوت داشته باشد، از قیمت فرش بسیار کم می‌شود؛ پس توی جیبتان خط‌کش داشته باشید.