انواع طرح و نقش فرش
شناخت طرح و نقش قالی ایرانی
ایران از کشور هایی است که جایگاه بالایی در تولید فرش دستباف و فرش ماشینی دارد. به دلیل زیبایی نقش و رنگ فرش های ایرانی این نوع فرش ها خواهان زیادی دارند و همچنین به کشور های دیگر نیز صادر می شود. فرش دستباف از زیبا ترین هنر های دستی مردم ایران از جمله ساکنان روستاها و عشایر می باشد که در هر منطقه این طرح و نقش فرش ها وابسته به هم نیستند و باهم تفاوت دارند. در این مقاله با انواع طرح و نقش فرش ایرانی و همچنین آشنایی با انواع طرح فرش ماشینی و فرش دستباف ایرانی آشنا می شوید.
در نقشه کشی فرش از چه چیز هایی بهره می گیرند
طرح فرش ایرانی ریشه در فرهنگ ، دین ، مذهب ، آثار باستانی و ریشه در اصالت ایرانی دارد که طرح فرش های امروزی از اشکال هندسی ، ساختمان ها ، مناظر ، کاشی کاری ها و از بناهای تزئینی الهام گرفته شده است. برای آشنایی با انواع طرح و نقش فرش مطالب را دنبال کنید. فرش های ماشینی طرح و رنگ مختلفی دارند که هر کدام از یک چیز الهام گرفته شده است و هر یک به نوبه خود تفوت هایی دارند :
فرش های طرح شاه عباسی
همانطور که از اسمش پیداست این طرح فرش بر مبنای گل های معروف شاه عباسی می باشد. در طرح فرش شاه عباسی از طرح های اسلیمی ، بندهای ختائی یا مخلوط از این دو طرح به کار رفته است. انواع طرح شاه عباسی عبارتند از فرش طرح افشان شاه عباسی ، فرش طرح لچک ترنج شاه عباسی ، فرش شاه عباسی درختی ، شاه عباس شیخ صفی ، طرح شاه عباس جانوری و غیره
فرش هایی با طرح و نقش اسلیمی
شاید برایتان سوال باشد که طرح های اسلیمی چه طرح هایی هستند یا طرح اسلیمی فرش چیست ، در ادامه با تعریف از طرح اسلیمی و انواع آن آشنا می شوید. شکل اصلی این طرح را شاخه های پیچیده در میان برگ‌ها تشکیل می‌دهد. این شاخه‌ها، همان طرح درخت هستند. فرش طرح اسلیمی انواع بسیار زیادی دارد و معمولاً در بیشتر قالب‌ها این طرح تکرار می شود اما در بعضی فرش‌ها این طرح ثابت می باشد. معروف ترین اسلیمی‌ها ، اسلیمی دهن اژدها است که در این نوع طرح اسلیمی انتهای هر شاخه به دو بخش متقارن منشعب می‌گردد و به صورت دو فک اژدها نشان داده می‌شود و روی ساقه شاخه‌ها جوانه‌هایی در نقاط مختلف تزئین شده است که بیشتر این جوانه‌ها را اسلیم می‌نامند. شاید کلمه اسلیمی از اسلیم به معنای جوانه باشد و شاید هم این لغت مظهر اسلامی باشد. می‌دانیم که در هنرهای اسلامی از این طرح بسیار استفاده شده است. این طرح از نظر تغییرات به چند دسته تقسیم شده اند که عبارتند از: طرح اسلیمی بندی ، طرح اسلیمی شکسته ، طرح اسلیمی دهان اژدها ، اسلیمی لچک ترنج ، اسلیمی ترنج دار و اسلیمی ماری.
فرش طرح افشان نقشه فرش های بسیار زیبا هستند که چشم بیشتر خریداران ، برای خرید فرش به دنبال چنین فرش هایی است و به دلیل زیبایی خاص خود فروش بسیار زیادی دارند. در طرح نقشه این فرش اگر دقت کنید متوجه می شوید که برای کشیدن این طرح دست از روی کاغذ برداشته نشده است و تمامی قسمت ها به هم مرتبط و دارای پیوستگی خواصی هستند. طرح افشان همانطور که از اسمش پیداست در تمامی زمینه فرش شاخه ها و گلبرگ های به کار رفته در فرش به گونه ای افشان و پراکنده هستند. در طرح فرش افشان قرینه نگاری وجود ندارد یعنی نقوش و گلبرگ های طرح فرش قرینه ندارند.
فرش های طرح بته جقه ای
بته جقه برگرفته از درخت سرو می باشد. اگر در طرح و نقش قالی دقت کنید بته هایی که به درخت سرو شباهت دارند و سر نسبتا کجی دارند را بته جقه می نامند و به این نام شهرت دارند. طرح بته جقه در فرش انواع مختلفی نیز دارد که از مهم ترین آنها می توان به بته شاخ گوزن ، بته لچک ترنج ، بته افشاری و بازو بلندی ، بته ترمه ، بته قلمکار اصفهان ، هشت گل ، بته میر شکسته ، بته بادامی و غیره اشاره کرد.
فرش های طرح اقتباسی
این طرح فرش به دلیل شباهت زیاد به مناطق مرزی ایران و کشور های همسایه و حتی کشور های دیگر دارد این گونه فرش ها را فرش طرح اقتباسی می نامند مانند طرح های معروف به قفقازی و گوبلنی.
فرش های طرح واگیره ای یا بندی
منظور از واژه واگیره ای در طرح فرش این است که یک طرح کوچک چه از نظر طول و اندازه در قسمت زیادی از فرش تکرار شده باشد. این طرح ها هرچه تکرار شوند در کنار هم به صورت قرینه شکل تکرار می شود. طرح واگیره ای انواع مختلفی دارد مانند ، طرح بندی اسلیمی ، بندی سروی ، بندی آدمکی ، بندی بختیاری ، بندی مجلسی ، بندی شیر شکری یا بازوبندی ، بندی دسته گل ، بندی خوشه انگوری ، بندی کتیبه ای ، بندی مستوفی و غیره
فرش های طرح درختی
هر چند در دیگر طرح های فرش از شاخه و برگ درخت استفاده شده است اما در طرح فرش درختی سعی شده است تمامی شکل درخت در زمینه وجود داشته باشد. طرح های درختی بارتند از: طرح درختی جانوری ، طرح درختی آب نما یا سبزی کار ، درختی ترنج دار ، درختی سروی و گلدانی
فرش های طرح بخارا یا ترکمن
این طرح فرش بیشتر توسط عشایر و به صورت ذهنی و بدون نقشه بافته می شود. طرح فرش ترکمن دارای اشکال هندسی و شکستگی خطوط می باشد. ترکمنی قاب یمونی ، ترکمنی آخال ، ترکمنی چها قاب ، ترکمنی خورجینی ، ترکمنی چشم آهو و غیره انواع طرح این فرش هستند.
فرش های طرح شکارگاهی
این طرح از فرش به نمایش کشیدن واقعه ی شکار است که اگر در زمینه این فرش نگاه کنیم تعدادی سوار کار به همراه نیزه و تیر و کمان را می بینیم که مشغول شکار آهو یا حیوانات دیگر هستند.دربین این نقوش شاخه و برگ درخت نیز به چشم می خورد. شکارگاه درختی ، شکارگاه ترنج دار ، شکارگاه قابی ، شکارگاه لچک ترنج ، شکارگاه سراسری از انواع طرح و نقش فرش شکارگاه هستند.
فرش های خشتی یا قابی
در طرح فرش خشتی اگر به زمینه آن دقت کنیم می بینیم که اشکالی قاب مانند به صورت یک دست و منظم در کنار هم قرار گرفته اند و در هر یک از آن ها به شیوه خاصی از گل های زیبا یا اشکال دیگر پر شده است.گروه های فرعی فرش خشتی عبارتند از قابی اسلیمی ، قابی قرآنی یا ستونی. برای مشاهده طرح فرش خشتی می توانید محصول آن را مشاهده نمایید.
فرش های گل فرنگ
در این طرح از رنگ های شاد مانند زرد و قرمز استفاده شده است و مبنای آن گل های طبیعی به ویژه گل رز می باشد. گل فرنگ بیجار ، گل فرنگ گل و بلبل ، ترنگ گل فرنگ ، افشان گل فرنگ از طرح های فرعی گل فرنگ هستند.
فرش های طرح گلدانی
در زمینه این فرش ها همانطور که از اسمش معلوم است از گلدان استفاده شده است.گلدان های زمینه این فرش ها معمولا یا از یک گلدان بزرگ پر از گل یا از چند گلدان کوچک متقارن تشکیل شده است. این گل ها تمام فرش را در بر می گیرند.گروه های فرعی این طرح عبارتند از:گلدانی دو طرفه ، گلدانی محرابی ، گلدانی سراسری ، گلدانی حاج خاتمی ، گلدانی لچک ترنج ، گلدانی یک طرفه و غیره
فرش های طرح محرابی
مبنای اصلی این نوع از نقشه فرش محراب ( مکان نماز خواندن امام جماعت در مسجد ) می باشد که با تزئین محراب با قندیل و گلدان گل یا درخت های کوچک تمامی فرش در بر گرفته می شود. در این نقشه دو طرف فرش ( طول فرش ) از دو ستون بهره گرفته شده است. انواع نقشه های این طرح محرابی قندیلی ، محرابی درختی و گلدانی می باشد .
فرش های طرح ریز ماهی ( فرش ماهی درهم )
این نقشه از قدیمی ترین طرح های قالی در ایران است که بسیار رایج و پر فروش می باشد.این طرح از یک واگیره شروع شده و در طول و عرض فرش ادامه می یابد. در این نقشه قالی یک حوض با چهاربرگ ، ماهی در اطاف آن مشاهده می شود و در هر نقطه از ایران به اسم خاصی مشهور است. مهم ترین آن عبارتند از: ماهی هراتی ، ماهی فراهان ، ماهی زنبوری ، زیره ماهی ، ماهی کردستان.
فرش هایی با طرح هندسی
در این نقشه از فرش از خطوط زاویه دار , دورانی و قوسی شکل و همچنین اشکال هندسی استفاده می شود.انواع فرش با طرح هندسی هندسی محرمات ، هندسی جوشقانی ، هندسی شاخه شکسته ، هندسی کف ساده ، هندسی ستاره ، هندسی خاتم شیرازی.
فرش های طرح تلفیقی
با توجه به طرح و نقش فرش های بالا گروهی دیگر نیز وجود دارد که از مخلوط و به کار گیری طرح های دیگر به وجود می آیند که به آنها فرش تلفیقی می گویند و انواع مختلفی از جمله ، تلفیقی لچک ترنج ، تلفیقی ساده ، تلفیقی دور نما ، تلفیقی ترنج دار ، تلفیقی قاب فابی ، تلفیقی بند اسلیمی و غیره دارد.
برای نکته پایانی نیز باید بیان داشت ، طرح های فرش نام برده هم در فرش دستباف و هم در فرش ماشینی کاربرد دارد.بنابراین می توان گفت فرق زیادی بین نقشه فرش قالی دستباف و نقشه فرش ماشینی وجود ندارد.برای دیدن انواع طرح و نقش فرش ماشینی می توانید با ورود به سایت زیبافرش ، انواع فرش ماشینی ریز ماهی ، فرش افشان ، فرش خشتی ، فرش لچک دار ، فرش تلفیقی و غیره که به صورت فرش 700 شانه ، فرش 1000 شانه و فرش 1200 شانه می باشد مشاهده کنید.
کلمات کلیدی مرتبط :’فرش ماشینی’ , ‘فرش دستباف’ , ‘فرش ایرانی’ , ‘طرح و نقش فرش’ , ‘نقشه قالی’ , ‘قالی ایرانی’ , ‘طرح های فرش’ , ‘فرش طرح اسلیمی’ , ‘خرید فرش’ , ‘فرش خشتی’
Leave A Comment